ИНДЕКС – портал за знаење
Светот на растенијата

10 Докази дека растенијата се попаметни отколку што мислиме!

Иако растенијата немаат ништо приближно како мозок, сепак тие успеваат да комуницираат, да го мерат времето, па дури и да се камуфлираат. Тие можеби не размислуваат на начин на кој ние би го препознале, но очигледно е дека растенијата прават многу повеќе отколку само тоа што ние го забележуваме.

1.Растенијата комуницираат со инсектите. Ова им е една развиена стратегија за преживување еднаква на праќање повик за помош. Кога тутунот (растението) е нападнат од гасеници, тоа испушта хемикалија во водухот која ги привлекува предаторските бубачки кои јадат гасеници.

2.Растенијата имаат спомени. Нормално тие не „се сеќаваат“ на начинот како луѓето што паметат, но група на научници откриле дека растенијата се учат да поврзуваат одредени светлосни бранови должини со различни видови на опасност. Експериментот се состоел од тоа што научниците прво ги осветлувале растенијата еден час, а потоа им ослободувале вирус (од кој растенијата се заштитуваат со произведување на одредена хемикалија). Тоа што откриле научниците е дека следниот пат кога ги осветлувале растенијата цел саат, тие почнале веднаш да ја произведуваат потребната хемикалија за да се борат против вирусот (кој сеуште не бил пуштен). Ова се случувало секој пат кога биле изложени на истата светлина за иста временска должина.

3.Растенијата создаваат мрежа на комуникации. Растенијата покрај што „викаат други инсекти во помош“, кога се во опасност тие се предупредуваат и меѓусебно. Јагодата, детелината и други земјени растенија прават меѓусебно една мрежа, со тоа што кога едно растение е нападнато од некој инсект тоа испраќа предупредување до останатите во мрежата за да можат да си изградат одбрамбен систем (најчесто токсини и хемикалии кои имаат многу лош вкус за инсектите).

4.Растенијата растат различно зависно од звукот. Треба да прекинеме да им се исмеваме на градинарите кои им зборат на своите растенија бидејќи биологистот Моника Гаглиано од Австралија докажа дека житните растенија можат да емитуваат и да реагираат на звук. Таа всушност приметила дека корените на житните растенија емитуваат звуци на висина околу 220херци. Таа потоа со своите колеги пораснале пченка суспензирана во вода и потоа и пуштиле, вештачки создадена, континуирана бучава од 220 херци, на која корените одговориле со навалување накај изворот на звукот.

5.Растенијата го мерат времето. Што мислите, како инаку растенијата би знаеле кога да цветаат? Научниците неодамна откриле неколку протеини во нив кои реагираат на количината на светло на кое се изложени во текот на денот. Кога тие добиваат доволно светлина за 24 часовен период, овие протеини пуштаат сигнал кој го активира циклусот на цутење.

6.Растенијата разликуваат горе од доле. Без разлика како ги „сместите“ во земјата растенијата (дали наопоку или странично) тие ќе ги насочат своите корени да растат надолу кон земјата, како да можат да ја почувствуваат гравитацијата.

7.Растенијата можат да распознаат што е „семејство“ а што не е. Односно делува како да растенијата можат да распознааат кои се од нивен род. Во еден труд објавен од биологистот Сузана Дадли таа објаснува како Impatiens pallid– вообичаен цвет, посветува многу помалку енергија  за растењето на своите корени кога е опкружен со роднините. А во опкружување со генетски неповрзани растенија тие ги растат своите корени најбрзо што можат. Се верува дека растенијата ги препознаваат своите роднини преки хемикалии кои искачаат од нивните корења, и избираат да ги делат расположливите хранливи состојки со нив.

8.Растенијата се предупредуваат за приближување на непријателите. Изгледа дека растенијата на тутун се многу комуникативни, не само што ги повикуваст инсектите во помош кога се нападнати, туку можат и да примат хемиски предупредувања (пратени преку ветрот/воздухот) од некои соседски растенија за кога се тие нападнати, за да можат тие да си го активираат својот дефензивен систем  (хемикалии кои ги прават листовите помалку вкусни за тревопасните животинки).

9.Растенијата се камуфлираат. Растението на тутунот не научи дека се одбранува преку тоа што се прави помалку вкусно. Од друга страна растението Mimosa pudica има уникатен начин да го направи ова. Тоа наместо да користи хемикалии за да произведе гаден вкус, тоа всушност ги замотува (склопчува) своите лисја како реакција на допир. Научниците веруваат дека ова е одбранбен начин за да ги направи своите лисја да изгледаат помали и помалку привлечни за тревопасните животни кои бараат убави лиснати закуски.

10. Растенијата се професионалци за бегство. Светлината им дава на растенијата енергија, систем за мерење на времето…и потик да растат доволно големи за да ги избегнат ограничувањата на сенките. Биологисотот Џоана Хори неодамна го идентифицирала точниот протеин (ПИФ7) кој предизвикува стеблото и дршките да растат повисоко. Овој протеин го насетува распоредот на светлината околу растението – и ако растението е во сенка, ќе го потикне целото да расте повисоко и да го бара сонцето.

 

Во оваа категорија